دم اسب (horsetail) گیاهی چند هزار ساله است و در طول قرون گذشته بهعنوان یک گیاه دارویی در اشکال مختلف آب میوه، چای، تنتور (عصاره غلیظ) و مرهم جهت درمان بیماریهایی همچون اِدم، ناراحتیهای کلیوی، درمان زخم و کاهش التهاب مورد استفاده بوده است. تحقیقات و مطالعات بالینی صورتگرفته اثرات گیاه دارویی دم اسب را بر تقویت سیستم ایمنی و درمان بیماریهای پوستی، یبوست، آرتریت و پوکی استخوان نشان دادهاند. در این مقاله از مجله آنلاین وشا دارو به بررسی گیاه دارویی دم اسب و فواید درمانی آن برای سلامت انسان پرداختیم. با ما همراه باشید.
دم اسب که با نام علمی اکوئیستم (Equisetum) شناخته میشود، گیاهی علفی است و در بخشهایی از اروپا، آمریکای شمالی و آسیا رشد میکند.، نروژ، فنلاند، سوئد، روسیه، جنوب تگزاس، هند و ایران از جمله کشورهایی هستند که نمونه های مختلف این گیاه در آنجا یافت میشود.
دم اسب بالغ گیاهی بدون گل و دارای ساقه و شاخه ای تو خالی مشابه سرخس است. ساقه اصلی آن که در فصل بهار رشد مییابد، مشابه مارچوبه است و تنها تفاوت آن رنگ قهوهای متمایل به سبز و مخروطهای حاوی هاگ در قسمت بالای ساقه است. در فصل تابستان این گیاه بالغ شده و ساقههایی نازک سبز رنگ و منشعب برروی ساقه اصلی ظاهر میشود.
از آنجاییکه این گیاه آب و هوای معتدل و مرطوب و خاکهای شنی را ترجیح میدهد؛ جنگلها، حاشیه رودخانهها، مراتع از جمله مناطقی هستند که گونههای مختلف دم اسب یافت میشود. تاکنون ۱۵ گونه گیاه دم اسب در سراسر جهان شناخته شده است و تنها گونه اکوئیستم آرونس (Equisetum arvense) جهت مصارف دارویی و غذایی مورد استفاده قرار دارد.
دم اسب یک گیاه دارویی منحصربهفرد با مشخصات تغذیهای بالا است. این گیاه ساختار و ریشههایی مستحکم دارد و ریشههای آن با نفوذ به عمق ۴۵ متری زمین مواد معدنی موجود در سطح زمین را به دورن سلولهای خود جذب میکند. مواد شیمیایی و معدنی موجود در گیاه دارویی دم اسب دارای خواص ضد میکروبی، ضد التهابی، آنتی باکتریایی و آنتی اکسیدانی است.
بر طبق مقالات و تحقیقات علمی منتشر شده، این گیاه دارویی نقش موثری در تقویت سیستم ایمنی و مهار رشد سلولهای سرطانی (آنتی اکسیدان)، تقویت ساختار اسکلتی، پیشگیری و درمان رماتیسم، دیورتیک (ادرار آور)، بهبود زخم و درمان پسوریازیس، آرتریت، کاهش دردهای قاعدگی، آسیبهای کبدی، هموروئید، خونریزیهای ریوی و معده دارد. در ادامه برخی از فواید گیاه دم اسب را بیان میکنیم.
خواص آنتیاکسیدانی و ضدباکتریایی گیاه دم اسب با تقویت سیستم ایمنی از بدن در مقابله با عوامل بیماریزا محافظت میکند.
اثرات درمانی افاویرنز (داروی ضدرتروویروس جهت کاهش تکثیر سلولهای ایدز و پیشگیری از عفونتهای ناشی آن) با مصرف دم اسب کاهش مییابد.
خواص دم اسب در سلامت پوست، مو و ناخن بسیار حائز اهمیت است. سلیس با کمک به افزایش سنتز کلاژن به سلامت پوست (افزایش خاصیت ارتجاعی، تعویق پیرپوستی) تقویت و سلامت مو (جلوگیری از ریزش و تقویت ساختار مو و افزایش درخشندگی موها)و بهبود شکنندگی ناخن کمک میکند.
در گذشته مرهمهای دم اسب برای درمان و التیام زخم استفاده مورد استفاده بوده است. سیلیس موجود در گیاه دم اسب با کمک به لختهشدن خون در محل زخم، به کاهش درد و بهبود سریعتر زخم کمک میکند و سبب تسریع در بهبودی زخم میشود.
همانگونه که پیشتر اشاره شد، دم اسب سرشار از سلیس، کلسیم، فسفر، منیزیم و سایر مواد معدنی مورد نیاز بدن است. همانگونه که اطلاع دارید، مصرف کلسیم برای تقویت استخوانها بسیار توصیه میشود؛ اما لازم است توجه کنید که میزان جذب کلسیم به تنهایی در بافتهای همبند بسیار ناچیز است. مهمترین خواص دم اسب برای تقویت استخوان بهدلیل سلیس موجود در این گیاه است. سلیس به عنوان یک مکمل، به جذب بیشتر کلسیم کمک کرده و تراکم مواد معدنی را بهبود بخشیده و در نتیجه سبب پیشگیری از پوکی استخوان، درمان آرتروز و آرتریت روماتوئید میگردد.
دم اسب منبع غنی از سلیس است و ۲۵% از وزن خشک گیاه را به خود اختصاص میدهد. غلظت بالای سلیس در گیاه دم اسب نسبت به سایر گیاهان مهمترین مزیت آن برای سلامت انسان است.
مقادیر بالای فلاونوئیدها، ترکیبات فنی و نمک های معدنی موجود در گیاه دارویی دم اسبی، دارای اثرات دیورتیک (ادرارآور) و ضد اسپاسم است و به عنوان یک دیورتیک طبیعی، از گذشته تا حال، برای کاهش فشار خون، دفع باکتریها و سموم اضافی بدن، دفع اسید اوریک بالا و درمان بیماریهای کلیه و مجاری ادراری استفاده می شود.
آنتی اکسیدانهای موجود در ریشه دم اسبی نقش مهمی در برابر رادیکالهای آزاد که تورم و التهاب، بیماریهای دژنراتیو (زوال اندام های بدن ناشی از فرآیندهای مبتنی بر تغییرات سلولی) هستند، را ایفا میکنند. این آنتی اکسیدانها تضمین میکنند که سلول های سالم و طبیعی بدن به سلولهای غیرطبیعی و بدخیم تبدیل نشوند و خطر ابتلا به سرطان را کاهش میدهد.
همانگونه که در بالا اشاره گشت، تنها گونه اکوئیستم برای سلامت انسان بیخطر است و سایر گونههای گیاه دم اسب سمی هستند . با اینحال عوارض جانبی دم اسب برای برخی افراد را نمیتوان نادیده گرفت و در مصرف آن باید احتیاط کرد.
ناراحتی معده، اسهال و افزایش ادرار عوارض جانبی خفیف و درد کلیه، کمر درد، سوزش ادراری از عوارض جانبی احتمالی و شدید اکوئیستم است.
مصرف گیاه دم اسب در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود.
افراد دیابتی بهدلیل کاهش قند خون قبل از مصرف با پزشک خود مشورت نمایند.
توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد چای دم اسب سبب تپش قلب میشود.
دوز مناسب مصرف دم اسب به عواملی همچون سن و وضعیت سلامت فرد دارد.
مکملهای گیاه دم اسب را می توان تا سه بار در روز مصرف کرد.
فرمولاسیون های حاوی دم اسب جهت تقویت ناخن به صورت موضعی هرشب به مدت ۲۸ روز توصیه میشود.
کرم و عصارههای حاوی دم اسب نیز به صورت موضعی هر ۱۲ ساعت یکبار به مدت ۱۰ روز استفاده شود.
در پایان مجدد تاکید میکنیم که گونه های مختلفی از گیاه دم اسب وجود دارد که تنها گونه اکوئیستم آرونس برای سلامت انسان بی خطر است. در صورت مشاهده این گیاه در طبیعت، حتما در هنگام برداشت و استفاده آن احتیاط کنید. پذیرای نظرات و تجربیات شما در خصوص استفاده از فرآورده های حاوی گیاه دم اسب هستیم.
منابع:
جستجو
دسته بندی
پست های محبوب